Terugblikken op 2024 en vooruitkijken naar het nieuwe jaar

Het begin van een nieuw jaar nodigt altijd uit tot reflectie op het jaar dat we achter ons laten. Dit terugkijken biedt een moment van bezinning, zowel op persoonlijk vlak als in bredere maatschappelijke context. Deze keer zet ik mijn gedachten weer eens ‘op papier’, zoals ik dat eind 2022 ook deed. Toen ging het nog over het opheffen van Covid-maatregelen en de energiecrisis door de net gestarte oorlog in Oekraïne. Het voelt alsof het allemaal een eeuwigheid geleden is. Laten we de balans van 2024 eens opmaken en een blik werpen op wat 2025 ons zou kunnen brengen.

Een goed jaar voor onze bedrijven

Voor Bömer Engineering Services en zusterbedrijf Exinspect was 2024 een succesvol jaar. We hebben veel werk gehad en, zeker net zo belangrijk, we hebben nieuwe collega’s kunnen verwelkomen. Dat laatste is niet vanzelfsprekend in een arbeidsmarkt die steeds krapper wordt. Toch biedt onze groei perspectief en motiveert het ons om in 2025 met hetzelfde enthousiasme verder te gaan. Maar zoals altijd is er een bredere context. Als we voorbij de grenzen van onze bedrijven kijken, dagen er sombere wolken op. De uitdagingen waar we in 2022 al mee te maken hadden, hebben zich verder verdiept en verbreed.

Geopolitieke onrust

De oorlog in Oekraïne, die min of meer begon als een regionaal conflict, blijft de wereld op vele manieren beïnvloeden. Het Midden-Oosten is dit jaar helaas ook weer verder ontvlamt, met duizenden burgerslachtoffers als gevolg. Deze conflicten hebben niet alleen directe humanitaire gevolgen, maar ook geopolitieke en economische impact. Grondstoffenprijzen blijven fluctueren, handelsroutes worden onzeker en de vraag naar stabiliteit in Europa wordt steeds urgenter. Het lijkt erop dat vrede in deze regio’s nog ver weg is. Toch blijft er hoop, misschien brengt 2025 een doorbraak in diplomatie of een onverwachte wending die een einde maakt aan de conflicten. Dat zou niet alleen een zegen zijn voor de betrokken landen, maar ook voor de wereldwijde stabiliteit.

Democratie onder druk

Een ander zorgwekkend fenomeen is de toenemende druk op democratische systemen. Zelfs in landen waar democratie stevig geworteld lijkt, zien we verruwing van het debat en vervaging van de grens tussen feit en fictie. In ons eigen land kregen we dit jaar een nieuwe regering, maar deze lijkt vooral druk bezig te zijn met interne ruzies en weinig met regeren. De plannen die wél op tafel liggen, beloven weinig goeds. We zijn onszelf in Nederland in hoog tempo uit de markt aan het prijzen. Door krapte op allerlei gebied -arbeid, woningen- stijgen prijzen en lonen harder dan in omringende landen. De krapte op de arbeidsmarkt kan voor een deel opgevangen worden door een verhoging van de arbeidsproductiviteit. Door te automatiseren en slimmer te werken. Om te automatiseren en slimmer te werken hebben we goed opgeleide technici nodig. Echter: er worden miljarden weggehaald bij onderwijs en onderzoek, waarmee we onszelf dus in de voet schieten. Bovendien wil men arbeidsmigratie verder beperken, terwijl dit juist essentieel is voor sectoren als de tuinbouw, de bouw, de logistiek en zelfs hightechbedrijven.

Cruciale schakel

Arbeidsmigranten vormen een cruciale schakel in de Nederlandse economie. Zonder hen zouden veel sectoren simpelweg niet kunnen functioneren. Denk aan de logistieke ketens die onze winkels bevoorraden, de technologische innovaties bij bedrijven zoals ASML en de seizoensgebonden arbeid in de land- en tuinbouw. Het beperken van arbeidsmigratie zal de toch al nijpende tekorten op de arbeidsmarkt verder vergroten, met als gevolg hogere loonkosten en een verslechterde concurrentiepositie. Daarnaast is arbeidsmigratie vaak de ontbrekende schakel in het verhogen van arbeidsproductiviteit door digitalisering en automatisering. Zonder goed opgeleide mensen kunnen bedrijven deze transitie niet maken. De voorgestelde beleidsmaatregelen lijken dus niet alleen kortzichtig, maar ook schadelijk op de lange termijn.

Wat brengt 2025?

De toekomst voorspellen is altijd lastig, maar we kunnen wel enkele trends en onzekerheden bekijken. In de Verenigde Staten treedt een nieuwe president aan. En hoewel zijn koers nog onduidelijk is, zullen zijn beslissingen de geopolitieke verhoudingen beïnvloeden. Voor Europa is dit van groot belang, zeker nu het continent met interne verdeeldheid en externe dreigingen kampt. In Nederland blijft de vraag of het kabinet de rit zal uitzitten. Onervarenheid en interne spanningen maken de kans dat een van de coalitiepartijen de stekker eruit trekt tot een reële mogelijkheid. Echter, paradoxaal genoeg kan politieke stilstand in sommige gevallen beter zijn dan slecht beleid. Toch zou het een gemiste kans zijn om de broodnodige hervormingen in onderwijs, innovatie en de arbeidsmarkt uit te stellen.

Hoopvolle vooruitzichten

Een onderzoek van bureau IPSOS in 33 landen laat zien dat veel mensen hoopvol naar 2025 kijken. Maar liefst 71% verwacht dat het komende jaar beter wordt dan 2024. Daarnaast denkt 51% dat de wereldeconomie zal aantrekken. Deze optimistische vooruitzichten geven moed, hoewel ze niet blind moeten maken voor de uitdagingen die voor ons liggen. Hoop is immers geen strategie. Er is visie, leiderschap en daadkracht nodig om die optimistische verwachtingen waar te maken. Vooral in Nederland moeten we beseffen dat investeringen in onderwijs, onderzoek en een open arbeidsmarkt geen luxe zijn, maar een absolute noodzaak.

Een kansrijk jaar?

Stel je voor dat 2025 ons enkele verrassingen brengt: een einde aan de oorlogen in Oekraïne en het Midden-Oosten, een herstel van democratische normen en verstandiger beleid in Nederland. Het klinkt als een utopie, maar de geschiedenis leert ons dat veranderingen soms sneller en onverwachter kunnen komen dan gedacht. Als we deze kans krijgen, moeten we klaarstaan om hem te grijpen. Dit betekent investeren in de juiste zaken. Het betekent ook erkennen dat sommige uitdagingen, zoals klimaatverandering en sociale ongelijkheid, onze onverdeelde aandacht verdienen.

Het afgelopen jaar was er een van contrasten. Zakelijk succes ging hand in hand met maatschappelijke en geopolitieke zorgen. Als we iets kunnen leren van de afgelopen tijd, is het dat veerkracht en samenwerking essentieel zijn om vooruit te komen. Voor 2025 koester ik hoop. Hoop dat onze bedrijven gezond blijven, dat conflicten eindigen en dat er ruimte komt voor constructieve oplossingen. Maar bovenal hoop ik dat we de uitdagingen van vandaag niet zien als obstakels, maar als kansen om een betere toekomst te bouwen. Laten we die kansen met beide handen grijpen.

Ik wens iedereen een succesvol en gezond 2025!